Tinh trùng yếu là gì? Nguyên nhân chính gây vô sinh nam

Theo thống kê của tổ chức Y tế thế giới WHO, tỷ lệ vô sinh nam ngày càng tăng cao. Ở Việt Nam hiện nay có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng đang gặp khó khăn trong việc sinh con sau 1 năm quan hệ, 40% trong số đó do vô sinh ở nam giới. Tinh trùng yếu là một trong những nguyên nhân chính giảm khả năng sinh sản nam. Chính vì thế, phái mạnh cần hiểu về nguyên nhân tinh trùng yếu cũng như dấu hiệu tinh trùng yếu để phòng tránh và điều trị càng sớm càng tốt.

Tinh trùng yếu là gì? Tinh trùng được cho là khỏe mạnh khi nào?

Tinh trùng là tế bào sinh sản, được sản xuất trong suốt cuộc đời của một người đàn ông từ các ống sinh tinh, nằm trong tinh hoàn. Muốn đánh giá chất lượng tinh trùng cần dựa trên kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ các yếu tố về: số lượng tinh trùng, khả năng vận động của tinh trùng, tỷ lệ tinh trùng dị dạng, độ hóa lòng của tinh dịch.

Ở nam giới khỏe mạnh trung bình có 72.000 tinh trùng được sinh ra trong 1 phút và hơn 100 triệu con/ ngày. Mỗi lần xuất tinh phóng ra khoảng 2-5ml tinh dịch chứa 60-80 triệu tinh trùng/ml. Tinh trùng khỏe mạnh là khi trong tinh dịch không có hồng cầu và bạch cầu chiếm ít hơn 1 triệu/ml; số lượng tinh trùng trên 75% di động, trên 25% di động nhanh và trên 30% có hình dạng bình thường.

Tinh trùng yếu là tình trạng tinh trùng bị suy giảm về chất lượng:

Số lượng tinh trùng ít: không quá 2ml tinh dịch mỗi lần xuất tinh, mật độ tinh trùng thấp hơn 20 triệu/ml.

Khả năng vận động kém: tinh trùng bất động có tỷ lệ lớn hơn 25%, độ di chuyển thấp hơn 50% sau 1 giờ xuất tinh.

Tỷ lệ tinh trùng dị dạng: cao hơn 70%. (tinh trùng di dạng là những tinh trùng có bất thường về hình thái như mất đầu, đuôi cong hoặc nhiều đuôi…)

Độ hóa lỏng thấp: sau 15 – 30 phút xuất tinh tinh dịch không hóa lỏng.

Nguyên nhân tinh trùng yếu

Tinh trùng được sản xuất ra bởi quá trình kết hợp làm việc của nhiều bộ phận trong cơ thể nam giới như tinh hoàn, vùng dưới đồi, tuyến yên... Nên mỗi bộ phận, mỗi vấn đề nào xảy ra trong quá trình này đều có thể ảnh hưởng tới sự sản xuất cũng như sức khỏe của tinh trùng. Theo bác sĩ nam khoa, có rất nhiều nguyên nhân tinh trùng yếu nhưng một số nguyên nhân chủ yếu thường gặp dưới đây:

1. Nguyên nhân tinh trùng yếu do bệnh lý

Tình trạng tinh trùng yếu có thể bị gây nên do nam giới mắc một số bệnh lý như:

Giãn tĩnh mạch tinh: đây là một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới thường gặp nhất. Giãn tĩnh mạch tinh khiến chất lượng tinh trùng suy giảm. Bệnh lý này ngày nay đã có thể phát hiện và chữa trị.

Mất cân bằng nội tiết tố: nội tiết tố là một tron những yếu tố quyết định trực tiếp đến khả năng sản xuất tinh trùng. Sự mất cân bằng nội tiết sẽ gây tổn hại tới quá trình sản xuất tinh trùng.

Viêm nhiễm cơ quan sinh dục hoặc bệnh xã hội: viêm mào tinh hoàn, viêm tinh hoàn hay một số bệnh lây truyền qua đường tình dục như bệnh lậu, HIV… Nhiễm trùng có thể làm ảnh hưởng tới quá trình sản xuất tinh trùng/ sức khỏe tinh trùng hoặc cản trở con đường vận chuyển tinh trùng.

Do các khối u: gây mất cân bằng nội tiết tố, ảnh hưởng tới cơ quan sinh sản; hoặc quá trình điều trị các khối u gây ảnh hưởng tới khả năng sinh sản ở nam giới.

Bệnh tự miễn: là khi kháng thể tấn công và tiêu diệt tinh trùng trong cơ thể người đàn ông. Tuy nhiên, bệnh này rất ít gặp.

Cũng có một vài trường hợp trong quá trình điều trình điều trị bệnh, phương pháp điều trị bệnh hay thuốc điều trị gây hại làm ảnh hưởng đến sức khỏe tinh trùng.

Ngoài ra, một số nguyên nhân khác có thể ảnh hưởng tới khả năng sinh sản ở nam giới như rối loạn di truyền, dị tật bẩm sinh…

2. Nguyên nhân từ môi trường

Hóa chất công nghiệp: nếu ở trong những môi trường này thời gian dài có thể gây vô sinh: phơi nhiễm kéo dài với benzene, toluene, xylene, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, dung môi hữu cơ, vật liệu sơn…

Môi trường kim loại nặng: phơi nhiễm với chì và các kim loại nặng khác có thể gây vô sinh.

Tia xạ: ở cả nam giới và nữ giới phơi nhiễm với tia xạ đều có thể làm giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng sinh sản.

3. Thói quen sinh hoạt

Chế độ dinh dưỡng hàng ngày: việc thiếu hụt những dưỡng chất cần thiết ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh cũng như chất lượng tinh trùng. Tuy ít được quan tâm đến nhưng đây lại chính là nguyên nhân tinh trùng yếu mà nhiều người mắc phải.

Do tâm lý: tình trạng stress, căng thẳng kéo dài khiến các chức năng của các cơ quan trong cơ thể cũng ảnh hưởng. Điều này là nguyên nhân chính gây hiện tượng mất cân bằng nội tiết tố do lượng hormone testosterone điều tiết quá trình sản xuất tinh trùng không ổn định.

Vận động/ làm việc quá sức: lúc này vùng kín của nam giới dễ bị nóng lên, thể trạng giảm đi khiến tinh trùng yếu dần.

Chất kích thích: sử dụng quá nhiều rượi bia, thuốc lá, cafein… gây giảm nồng độ testosterone ảnh hưởng đến tinh trùng.

Sinh hoạt không lành mạnh: theo bác sĩ nam khoa, thủ dâm quá nhiều hoặc quan hệ tình dục với tần suất cao kéo dài trong một khoảng thời gian dài là nguyên nhân tinh trùng yếu.

Cách nhận biết tinh trùng yếu bằng mắt thường – nam giới cần chú ý

Bạn hoàn toàn có thể tự nhận biết tinh trùng yếu bằng việc quan sát tinh dịch, tuy nhiên điều này không thể cho biết chính xác mức độ chất lượng tinh trùng. Vậy nên, nếu bạn có nghi ngờ hay quan sát thấy có những dấu hiệu tinh trùng yếu dưới đây, hãy đến bệnh viện gặp bác sĩ để biết chính xác nhất và tìm biện pháp cải thiện nhé.

1. Tinh dịch loãng

Tinh dịch được xem là loãng khi mới xuất ra, tinh dịch loãng như nước vo gạo, không có độ nhớt, độ dính.

2. Tinh dịch vón cục

Sau khi xuất tinh, bạn sẽ thấy tinh dịch xuất hiện những hạt trắng nhỏ như hạt cơm, bóp ra thấy bột. Điều này khiến tinh trùng không thể di chuyển đến gặp trứng, và dễ bị chết.

3. Tinh dịch đông đặc

Ở nam giới khỏe mạnh, tinh dịch có độ sệt, quánh đặc trưng, tinh dịch không hóa lỏng hoặc chỉ hóa lỏng một phần sau 10-15 phút kể từ khi xuất ra. 15-30 phút sau xuất tinh, tinh dịch mới hóa lỏng hoàn toàn.

Đối với những trường hợp tinh dịch sau một thời gian không thấy hóa lỏng thì tức là tinh dịch đông đặc do tinh trùng yếu.

4. Tinh dịch có màu vàng

Đây là dấu hiệu cảnh báo bạn có khả năng mắc phải các bệnh về viêm nhiễm đường tiết niệu, sinh dục ở nam giới.

Khi quan sát thấy tinh dịch có màu vàng, khả năng cao bạn mắc các bệnh viêm nhiễm đường tiết niệu, cơ quan sinh dục như viêm tuyến tiền liệt, viêm mào tinh...

5. Tinh dịch có màu xanh hoặc xanh vàng

Khi xuất hiện tình trạng tinh dịch có màu xanh hoặc vàng xanh kèm theo biểu hiện sưng đau tinh hoàn bạn cần phải đi khám nam khoa ngay. Nguyên nhân có thể do chất mủ tiết ra khiến tinh dịch có màu xanh - đây là dấu hiệu của bệnh lậu hoặc viêm niệu đạo.

6. Tinh dịch có màu nâu

Thường chỉ khi tinh dịch có lẫn máu nên dẫn đến có màu nâu. Nếu tình trạng này đi kèm những triệu trứng như: đau tức dương vật, tinh hoàn, đau bụng... thì khả năng dương vật bị tổn thương do va chạm hoặc những bệnh về đường tiết niệu rất cao.

Còn nếu không kèm theo những triệu chứng trên khi không có gì đáng lo ngại.

Nam giới có nguy cơ mắc bệnh tinh trùng yếu cao

Từ những nguyên nhân tinh trùng yếu đã nếu trên chắc hẳn bạn đã biết được ngoài những nguyên nhân về môi trường, bệnh lý thì chế độ sinh hoạt đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định chất lượng tinh trùng mà ít được đấng mày râu chú ý đến. Lưu ý một số yếu tố dưới đây sẽ giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh tinh trùng yếu:

1. Cân nặng

Trọng lượng cơ thể thay đổi đột ngột như quá béo hoặc quá gầy trong thời gian ngắn vừa có thể ảnh hưởng đến tinh trùng vừa làm mất cân bằng nội tiết tố tác động xấu đến quá trình sản xuất tinh trùng.

2. Ăn thực phẩm chế biến, đồ đóng hộp

Các chất bảo quản có trong đồ ăn chế biến sẵn, đóng họp có thể làm giảm số lượng tinh trùng tới 30%. Bạn nên hạn chế nhất có thể loại thực phẩm này giúp tốt cho cả sức khỏe.

Đồ hộp là một trong những kẻ thù của sức khỏe

3. Tập luyện với cường độ cao

Việc tập luyện, thể thao đều đặn luôn được khuyến khích giúp nâng cao sức khỏe thể chất. Tuy nhiên, nếu tập luyện quá sức, không hợp lý, không đúng cách sẽ gây ra tác dụng ngược lại. Điều này khiến số lượng tinh trùng, hormone testosterone giảm.

4. Rượu bia, thuốc lá hay chất kích thích

Nicotin, cafein, chất chứa vòng thơm benzen... đều là những chất có hại gây giảm tính tính di động của tinh trùng, rượu và thuốc lá còn gây hại cho gen, tăng tinh trùng bị đột biến. nhiều nghiên cứu đã đưa ra các kết luận rõ ràng về tác hại của hai chất này lên việc sản xuất tinh trùng.

5. Mặc quần quá chật

Mặc quần quá chật có thể tác động không tốt tới chất lượng và số lượng tinh trùng ở nam giới bởi việc cọ xát nhiều khiến nhiệt độ ở vùng kín tăng, làm tinh hoàn nóng lên.

Tương tự cũng như những người phải ngồi nhiều, thường xuyên đặt laptop lên đùi, thói quen tắm nước quá nóng và những người làm trong môi trường nóng như thợ hàn, thợ rèn, đầu bếp…

6. Dùng điện thoại di động nhiều

Các chuyên gia cho rằng nhiệt và bức xạ tỏa ra từ điện thoại di động có thể làm giảm khả năng vận động của tinh trùng. Ngoài ra, thói quen cho điện thoại di động vào túi quần hay đeo ở thắt lưng thường xuyên cũng sẽ bị giảm chất lượng tinh trùng vì làm nóng tinh hoàn.

Tinh trùng yếu có thể cải thiện hoàn toàn và chủ động phòng tránh được. Nam giới cần nâng cao nhận thức về tinh trùng yếu, nguyên nhân tinh trùng yếu nhằm giảm thiểu nguy cơ vô sinh nam. Hy vọng những chia sẻ trên giúp bạn hiểu rõ về căn bệnh này. Để được tư vấn và hỗ trợ giải đáp thắc mắc khi thấy các triệu chứng bất thường của bệnh, hãy liên hệ với bác sĩ nam khoa Bệnh viện Đa khoa 16A theo hotline: 024 6655 7393 - 0392088793.